‘SOCIAL MEDIA RAPPORT 2021’ – MINISTERS LANGS DE MEETLAT

Een minister is politiek verantwoordelijk voor een bepaald beleidsterrein of voor een combinatie van beleidsterreinen. De verschillende ministers – momenteel 15, inclusief de minister-president – hebben daaraan meer dan een dagtaak. Dag in, dag uit communiceren ze met de Tweede Kamer, hun ambtenaren, het werkveld, de pers. En niet te vergeten met de bevolking.

Voor dat laatste – de communicatie met de bevolking – is zo’n twee decennia geleden een mooi instrument uitgevonden: social media. Voor het eerst in de geschiedenis is iedereen uitgever, journalist of redacteur. Media als Twitter en LinkedIn zijn dé manier om je boodschap te verspreiden én om met andersdenkenden of gelijkgestemden in discussie te gaan. De roep om een transparant bestuur en open communicatie wordt bovendien steeds groter. Social media bieden daarvoor een belangrijke sleutel.

Maar doen ministers dat ook? Gebruiken ze social media zoals ‘normale’ mensen? Doen ze dat met verve, of als een ‘moetje’? Dat onderzochten bureaus The Young Digitals en Mocca. Dit eerste onderzoek – de Social Media Kaart – gebeurde ter gelegenheid van het eind van de termijn van kabinet Rutte III.

OPZET VAN ONDERZOEK

Voor het onderzoek werd gekeken naar het gebruik van social media door de vijftien ministers (of strikt genomen: demissionair ministers). Hierbij werd gekeken naar hun officiële account bij de grootste social media. Hun mogelijke accounts werden gedurende enkele maanden op twee aspecten bekeken: kwantitatief (zoals: aantal accounts, mate van interactie) en kwalitatief (zoals: formulering, aandacht voor derden). Voor tal van criteria konden de ministers punten verdienen, met een maximum van 70.

BEOORDELING EN JURY

Het onderzoek werd uitgevoerd door medewerkers van The Young Digitals. Hun onderzoeksbevindingen werden vervolgens gecontroleerd door collega’s van The Young Digitals, daarna door de jury.

De jury zag er als volgt uit: voorzitter: Mario van Vliet (directeur van Mocca), Sjoerd Hauptmeijer (directeur van The Young Digitals) en Marc Pieterse (directeur van The Young Digitals).

DE UITSLAG

De uitslag van de Social Media Kaart 2021 is als volgt:

1. Sigrid Kaag
2. Hugo de Jonge
3. Mark Rutte
4. Wopke Hoekstra
5. Ank Bijleveld
6. Tamara van Ark
7. Cora van Nieuwenhuizen
8. Ferdinand Grapperhaus
9. Ingrid van Engelshoven
10. Sander Dekker
11. Arie Slob
12. Kajsa Ollongren
13. Wouter Koolmees
14. Carola Schouten
15. Stef Blok

BEVINDINGEN

De jury is niet heel enthousiast over hoe ministers social media gebruiken. Hieronder de belangrijkste bevindingen:

• Ministers hebben gemiddeld 2,66 accounts bij de verschillende social media. Twitter is daarbij het meest populair: alle ministers hebben een account op dit kanaal. (Maar niet alle ministers gebruiken dat account daadwerkelijk actief).
• Er zijn grote verschillen tussen hoe ministers social media gebruiken in het verspreiden van hun boodschap en het aangaan van interactie met de bevolking. Sommige ministers maken geen tot nauwelijks gebruik van media als Twitter, LinkedIn, Facebook en Instagram, op de accounts van andere plaatsen verschijnt meerdere keren per dag een post.
• Ministers konden maximaal 70 punten behalen. Het gemiddeld aantal punten bedroeg 27,91. Minister Sigrid Kaag scoorde het hoogst: 55,75 punten. De volgende ministers scoorden onder dat gemiddelde: Ingrid van Engelshoven, Sander Dekker, Arie Slob, Kajsa Ollongren. Wouter Koolmees, Carola Schouten en Stef Blok.
• Hugo de Jonge kreeg de meeste reacties op berichten op social media, zoals te verwachten in het coronajaar. Hij kreeg op een gemiddelde post 178 reacties. Als alleen naar Twitter wordt gekeken, dan krijgt hij gemiddeld 345 reacties per post.
• Interactie is er weinig: ministers reageren niet tot nauwelijks op posts of reacties van anderen. Dat is ook direct de reden voor de koppositie van Sigrid Kaag: haar voorsprong ten opzichte van de nummers 2 en 3 komt vooral doordat Sigrid Kaag redelijk actief is met het reageren op reacties op LinkedIn.

DE CONCLUSIE

Juist in deze tijden verwacht je van ministers dat ze in gesprek gaan met de samenleving. Social media zijn daarvoor uitermate geschikt. Maar helaas worden die media daarvoor nauwelijks gebruikt. Ministers gebruiken social media vooral om te zenden, als veredeld persbericht richting hun eigen bubbel. Opvallend daarbij is bovendien dat Twitter nummer 1 is bij de ministers, terwijl dat medium maar door een deel van de bevolking wordt gebruikt. Bijvoorbeeld jongeren zijn daar minder te vinden.

De jury begrijpt dat er schroom is actief te discussiëren via social media: de reacties op de posts van ministers zijn vaak beledigend. Maar er zijn wel degelijk inhoudelijke reacties. Die worden nu genegeerd. Al met al vindt de jury het gebruik van social media door Nederlandse ministers een gemiste kans.

VOLGENDE ONDERZOEKEN

De jury van het Social Media Rapport wil voortaan jaarlijks een onderzoek doen naar het socialmediagebruik van de ministers.

OVER THE YOUNG DIGITALS & MOCCA

Marketingbureau The Young Digitals (www.theyoungdigitals.nl) is een sociale onderneming. Het biedt jongeren met afstand tot de arbeidsmarkt een opleiding als als digital marketeer, waardevolle werkervaring en begeleiding naar een nieuwe werkgever.
Bureau Mocca (www.mocca.nl) is gespecialiseerd in zakelijke communicatie over onder meer ondernemerschap, innovatie en social media. Mocca richt zich daarbij op content en op trainingen over digitale communicatie.